انواع آفت دهان
آفت دهان (Canker Sore) یکی از شایع‌ترین مشکلات درون دهانی است که به شکل زخم‌های سطحی و دردناک در ناحیه‌ی مخاط دهان ظاهر می‌شود. این زخم‌ها معمولاً گرد یا بیضی‌شکل بوده و به رنگ سفید یا زرد با لبه‌های قرمز دیده می‌شوند. آفت‌های دهانی می‌توانند در بخش‌های مختلف دهان مانند داخل گونه‌ها، لثه‌ها، زبان و سقف دهان ایجاد شوند و معمولاً باعث درد و ناراحتی قابل توجهی در هنگام غذا خوردن، صحبت کردن و حتی بلعیدن می‌شوند.
آفت‌های دهانی به سه نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
- آفت‌های کوچک (Minor): این نوع شایع‌ترین نوع آفت است که قطر آن‌ها کمتر از ۱۰ میلی‌متر بوده و معمولاً در مدت زمان ۷ تا ۱۰ روز به خودی خود بهبود می‌یابند و جای زخم باقی نمی‌گذارند.
- آفت‌های بزرگ (Major): این آفت‌ها بزرگ‌تر و عمیق‌تر از آفت‌های کوچک هستند و ممکن است تا چند هفته طول بکشد تا بهبود یابند. آن‌ها ممکن است پس از بهبودی جای زخم باقی بگذارند.
- آفت‌های هرپتی‌فرم (Herpetiform): این نوع کمتر شایع است و به صورت دسته‌ای از زخم‌های کوچک در کنار هم ظاهر می‌شود. این زخم‌ها کوچک هستند اما بسیار دردناک بوده و نیاز به درمان خاص دارند.
علائم و نشانه‌ها
آفت‌های دهانی با علائم مشخصی همراه هستند:
- درد و سوزش در ناحیه دهان
- ظاهر شدن زخم‌های گرد یا بیضی با مرکز سفید یا زرد و لبه‌های قرمز
- التهاب و ناراحتی هنگام خوردن یا صحبت کردن
آفت‌های دهانی عموماً به خودی خود بهبود می‌یابند و نیاز به درمان خاصی ندارند، اما در موارد شدیدتر، می‌توان از روش‌های درمانی خانگی یا دارویی برای کاهش درد و تسریع بهبودی استفاده کرد.
انواع آفت دهان
دلایل آفت زدن چیست؟
آفت دهان یک بیماری نسبتاً شایع است که به دلایل مختلفی ممکن است ایجاد شود. با وجود اینکه علت دقیق بروز آفت دهان هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل مختلفی می‌توانند به بروز آن کمک کنند. در ادامه برخی از رایج‌ترین دلایل آفت زدن دهان را بررسی می‌کنیم:
- عوامل ژنتیکی
یکی از دلایل رایج آفت زدن، عوامل ژنتیکی است. اگر در خانواده شما سابقه بروز آفت دهان وجود داشته باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که شما هم به این مشکل دچار شوید. مطالعات نشان داده‌اند که آفت‌های دهانی ممکن است در برخی افراد به صورت ارثی بروز کنند.
- کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی
کمبود برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز می‌تواند منجر به بروز آفت دهان شود. به‌ویژه کمبود ویتامین B12، آهن، فولات و روی در بدن می‌تواند خطر ابتلا به آفت را افزایش دهد. این مواد معدنی و ویتامین‌ها نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و مخاط‌های دهانی دارند.
- استرس و فشارهای روانی
استرس و اضطراب یکی از مهم‌ترین عوامل بروز آفت دهان است. تغییرات هورمونی ناشی از استرس می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و بدن را در مقابل بیماری‌های مختلف از جمله آفت دهان آسیب‌پذیرتر کند.
- آسیب‌های فیزیکی به دهان
هرگونه آسیب به مخاط دهان می‌تواند منجر به بروز آفت شود. به عنوان مثال، گاز گرفتن گونه، استفاده از مسواک سفت یا دندان‌های تیز و ناصاف ممکن است به زخم‌های دهانی و آفت منجر شود. همچنین، استفاده از دندان‌های مصنوعی نامناسب یا وسایل ارتودنسی می‌تواند به تحریک دهان و بروز آفت کمک کند.
- تغییرات هورمونی
نوسانات هورمونی به‌ویژه در زنان ممکن است باعث بروز آفت دهان شود. برخی زنان ممکن است در طول چرخه قاعدگی یا بارداری بیشتر در معرض آفت دهان باشند.
- حساسیت به برخی غذاها
برخی مواد غذایی ممکن است برای برخی افراد محرک آفت دهان باشند. غذاهای اسیدی یا تند مانند مرکبات (لیمو، پرتقال)، گوجه‌فرنگی، شکلات، قهوه و برخی مغزها می‌توانند موجب تحریک و بروز آفت شوند.
- ضعف سیستم ایمنی
ضعف سیستم ایمنی بدن، به هر دلیلی از جمله بیماری‌های خودایمنی، مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا عفونت‌های ویروسی مانند HIV، می‌تواند باعث افزایش احتمال بروز آفت دهان شود.
- آلرژی و حساسیت‌های دارویی
برخی افراد ممکن است به مواد خاصی که در خمیردندان‌ها یا محصولات بهداشت دهان استفاده می‌شود حساسیت داشته باشند. به‌ویژه، سدیم لوریل سولفات (SLS) که در بسیاری از خمیردندان‌ها موجود است، می‌تواند به تحریک دهان و بروز آفت منجر شود.
- بیماری‌های سیستمیک
برخی بیماری‌ها مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو، سلیاک و کم‌خونی نیز ممکن است با بروز آفت‌های دهانی همراه باشند. این بیماری‌ها معمولاً تأثیری روی سیستم گوارش یا سیستم ایمنی بدن دارند و می‌توانند موجب ضعف عمومی بدن و در نتیجه بروز آفت دهان شوند.
برای درمان آفت دهان چه بخوریم؟
تغذیه مناسب می‌تواند به بهبود سریع‌تر آفت دهان کمک کند. برخی از مواد غذایی و مکمل‌ها حاوی مواد مغذی هستند که به کاهش التهاب، تسریع روند بهبودی و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند. در ادامه، مواد غذایی و ویتامین‌هایی که می‌توانند برای درمان آفت دهان مفید باشند را بررسی می‌کنیم:
- ویتامین C
ویتامین C نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد و به بهبود سریع‌تر زخم‌های دهانی کمک می‌کند. مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی که سرشار از ویتامین C هستند، مانند پرتقال، کیوی، فلفل دلمه‌ای، و کلم بروکلی، می‌تواند به کاهش مدت زمان بهبود آفت دهان کمک کند. با این حال، از مصرف مواد غذایی بسیار اسیدی که ممکن است زخم را تحریک کنند، باید خودداری شود.
- مواد غذایی غنی از آهن
کمبود آهن یکی از عوامل بروز آفت دهان است. بنابراین مصرف مواد غذایی غنی از آهن می‌تواند به جلوگیری و درمان این مشکل کمک کند. غذاهایی مانند گوشت قرمز، جگر، سبزیجات برگ‌دار تیره (مثل اسفناج) و عدس منابع غنی از آهن هستند.
- ماست
ماست حاوی پروبیوتیک‌های طبیعی است که می‌تواند به بهبود سریع‌تر زخم‌های دهانی کمک کند. پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفید هستند که تعادل فلور طبیعی دهان را حفظ کرده و به کاهش التهاب کمک می‌کنند. مصرف ماست بدون قند یکی از روش‌های ساده و مؤثر برای بهبود آفت دهان است.
- ویتامین B12
ویتامین B12 یکی دیگر از ویتامین‌های حیاتی برای جلوگیری از بروز آفت دهان است. این ویتامین به بازسازی سلول‌های بدن کمک کرده و در تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی دارد. مصرف غذاهای غنی از ویتامین B12 مانند تخم مرغ، گوشت قرمز، ماهی و محصولات لبنی می‌تواند به پیشگیری و درمان آفت کمک کند.
- سبزیجات برگ‌دار
سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج، کاهو، و کلم حاوی مواد مغذی متعددی از جمله ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که به بهبود زخم‌های دهانی کمک می‌کنند. این سبزیجات سرشار از فولات و ویتامین A هستند که برای سلامت مخاط دهان بسیار مهم است.
- مغزها و دانه‌ها
مغزها و دانه‌ها منابع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم مانند ویتامین E و روی هستند که به بهبود سریع‌تر زخم‌های دهانی کمک می‌کنند. بادام، گردو، تخم کتان و تخم کدو منابع عالی این مواد مغذی هستند. با این حال، اگر حساسیت به مغزها یا دانه‌ها داشته باشید، ممکن است باعث تحریک زخم شوند، بنابراین بهتر است با احتیاط مصرف شوند.
- عسل
عسل دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری است که می‌تواند به تسریع روند بهبودی زخم‌های دهانی کمک کند. مصرف روزانه عسل، به ویژه عسل طبیعی، می‌تواند به کاهش التهاب و درد آفت دهان کمک کند. همچنین می‌توان مقداری عسل را مستقیماً بر روی زخم دهانی قرار داد تا به بهبود سریع‌تر کمک کند.
- سوپ‌ها و غذاهای نرم
در دوران آفت دهان، بهتر است غذاهای نرم مانند سوپ‌ها، پوره سیب‌زمینی و تخم‌مرغ آب‌پز مصرف کنید. این نوع غذاها کمترین تحریک را برای زخم‌های دهانی ایجاد می‌کنند و هم‌زمان مواد مغذی مورد نیاز برای بهبود را فراهم می‌کنند.
- مایعات و آب کافی
نوشیدن آب به میزان کافی بسیار ضروری است. کمبود آب می‌تواند مخاط دهان را خشک کرده و به طولانی‌تر شدن روند بهبودی آفت منجر شود. همچنین مصرف مایعات مانند آب نارگیل و دمنوش‌های گیاهی که خاصیت ضد التهابی دارند، می‌تواند به تسکین درد و التهاب کمک کند.
- غذاهای غنی از روی (زینک)
روی یکی از مواد معدنی کلیدی در حفظ سلامت دهان و دندان است. مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز، تخم‌مرغ، ماهی و محصولات لبنی که سرشار از روی هستند، می‌تواند به بهبود سریع‌تر آفت‌های دهانی کمک کند.
درمان آفت دهان
درمان دارویی آفت دهان چیست؟
آفت‌های دهانی معمولاً خودبه‌خود در عرض یک تا دو هفته بهبود می‌یابند، اما در مواردی که زخم‌ها بزرگ‌تر یا بسیار دردناک باشند، ممکن است نیاز به استفاده از داروهای مختلف برای کاهش درد، التهاب و تسریع روند بهبودی داشته باشید. در این بخش به معرفی درمان‌های دارویی رایج برای آفت دهان می‌پردازیم:
- دهان‌شویه‌های دارویی
دهان‌شویه‌ها می‌توانند به کاهش درد و التهاب ناشی از آفت‌های دهانی کمک کنند. برخی دهان‌شویه‌های دارویی حاوی استروئیدها یا مواد ضد التهابی هستند که به تسریع بهبودی زخم‌ها کمک می‌کنند.
- دهان‌شویه کلرهگزیدین (Chlorhexidine): این دهان‌شویه به ضدعفونی کردن دهان و کاهش التهاب زخم‌های دهانی کمک می‌کند. همچنین می‌تواند از بروز عفونت‌های ثانویه جلوگیری کند.
- دهان‌شویه‌های استروئیدی: در برخی موارد، پزشکان ممکن است دهان‌شویه‌های استروئیدی مانند دگزامتازون را تجویز کنند که به کاهش التهاب و درد کمک می‌کند.
- پمادها و ژل‌های موضعی
پمادها و ژل‌های موضعی می‌توانند مستقیماً روی آفت‌ها استفاده شوند تا درد و التهاب را کاهش داده و به بهبود زخم کمک کنند.
- پماد تریامسینولون (Triamcinolone): این پماد استروئیدی به کاهش التهاب زخم‌های دهانی کمک می‌کند و از بروز عفونت‌های ثانویه جلوگیری می‌کند.
- پماد بنزوکائین (Benzocaine): بنزوکائین یک مسکن موضعی است که به‌صورت ژل یا پماد بر روی زخم‌های دهانی استفاده می‌شود و می‌تواند به‌طور موقت درد را تسکین دهد.
- قرص‌های دهانی
در برخی موارد، پزشکان ممکن است قرص‌های دهانی ضد التهاب یا مسکن تجویز کنند که به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- قرص‌های استروئیدی: در موارد شدیدتر آفت دهان، ممکن است از قرص‌های استروئیدی مانند پردنیزون استفاده شود که به کنترل التهاب و کاهش درد کمک می‌کنند.
- قرص‌های ضد ویروسی: اگر آفت‌های دهانی ناشی از عفونت ویروسی باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر تجویز کند.
- داروهای خوراکی ضد التهابی
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن می‌توانند برای تسکین درد و کاهش التهاب ناشی از آفت دهان مفید باشند. این داروها به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند و به کاهش علائم کمک می‌کنند.
- مسکن‌های موضعی
برخی مسکن‌های موضعی به شکل ژل یا اسپری وجود دارند که می‌توانند به‌طور مستقیم بر روی آفت‌های دهانی اعمال شوند تا درد را تسکین دهند. این محصولات معمولاً حاوی موادی مانند لیدوکائین یا بنزوکائین هستند.
- ژل لیدوکائین: این ژل به کاهش درد آفت‌های دهانی کمک می‌کند و برای مدت کوتاهی ناحیه آسیب‌دیده را بی‌حس می‌کند.
- اسپری بنزوکائین: اسپری بنزوکائین به‌سرعت درد را تسکین می‌دهد و می‌تواند هنگام خوردن غذا یا نوشیدن مایعات مفید باشد.
- مکمل‌های غذایی
در برخی موارد، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند یکی از علل بروز آفت‌های دهانی باشد. پزشکان ممکن است مکمل‌هایی مانند ویتامین B12، فولات، آهن یا روی را تجویز کنند تا بهبود سریع‌تر زخم‌های دهانی کمک کنند.
- مکمل ویتامین B12: اگر کمبود ویتامین B12 عامل بروز آفت دهان باشد، مصرف مکمل‌های این ویتامین می‌تواند به کاهش شدت و تکرار آفت کمک کند.
- مکمل آهن و روی: مصرف مکمل‌های آهن و روی نیز می‌تواند در پیشگیری و درمان آفت‌های دهانی مؤثر باشد.
- لیزر درمانی
یکی از روش‌های جدید و مؤثر برای درمان آفت دهان، استفاده از لیزر است. لیزر درمانی به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند و سرعت بهبود زخم‌ها را افزایش می‌دهد. این روش بدون درد و عوارض جانبی است و به عنوان یک راهکار مؤثر در کلینیک دندانپزشکی دکتر نجمه یزدانی در شیراز برای بیماران مبتلا به آفت‌های دهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آب نمک؛ درمان خانگی آفت دهان و زبان!
آب نمک یکی از قدیمی‌ترین و مؤثرترین روش‌های خانگی برای درمان آفت دهان است. محلول آب نمک به‌عنوان یک ضدعفونی‌کننده طبیعی عمل می‌کند و به کاهش التهاب و تسریع بهبود زخم‌ها کمک می‌کند. غرغره کردن آب نمک می‌تواند میکروب‌های دهان را کاهش داده و محیطی تمیز و غیرمحفوظ برای رشد آفت فراهم کند.
روش استفاده:
- یک قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب گرم حل کنید.
- محلول را در دهان غرغره کرده و سپس تف کنید.
- این روش را چندین بار در روز انجام دهید تا بهبودی حاصل شود.
شیر منیزیا؛ درمان خانگی آفت دهان و لثه!
شیر منیزیا یا هیدروکسید منیزیم یک ماده قلیایی است که می‌تواند به تعادل سطح اسیدیته دهان کمک کند. این ماده خاصیت آرام‌بخشی دارد و با تشکیل یک لایه محافظ بر روی آفت دهان، درد و سوزش را کاهش می‌دهد.
روش استفاده:
- مقداری شیر منیزیا را با یک گوش پاک‌کن روی زخم‌های آفتی بمالید.
- این کار را دو تا سه بار در روز تکرار کنید.
روغن نارگیل؛ درمان خانگی آفت دهان و گلو!
روغن نارگیل به دلیل خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی خود یکی از درمان‌های خانگی موثر برای آفت دهان است. روغن نارگیل با کاهش التهاب و جلوگیری از رشد باکتری‌ها، زخم‌های دهانی را سریع‌تر بهبود می‌دهد.
روش استفاده:
- مقدار کمی روغن نارگیل را با استفاده از انگشت تمیز یا گوش پاک‌کن روی محل آفت بمالید.
- این روش را دو تا سه بار در روز انجام دهید.
مریم گلی؛ درمان سنتی برای رفع مشکلات دهانی!
مریم گلی گیاهی است که خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارد و از دیرباز به‌عنوان درمانی برای زخم‌های دهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دمنوش مریم گلی می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین زخم‌های آفتی کمک کند.
روش استفاده:
- یک قاشق چای‌خوری برگ مریم گلی خشک را در یک فنجان آب جوش بریزید و اجازه دهید چند دقیقه دم بکشد.
- دمنوش را صاف کرده و اجازه دهید خنک شود، سپس آن را در دهان غرغره کنید.
درمان آفت دهان با عسل؛ خواص ضد التهابی و ضد باکتری دارد!
عسل طبیعی یکی از درمان‌های خانگی محبوب برای آفت دهان است. عسل دارای خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی است که می‌تواند به کاهش درد و تسریع بهبود زخم‌های دهانی کمک کند. عسل نه‌تنها التهاب را کاهش می‌دهد، بلکه از عفونت زخم‌ها نیز جلوگیری می‌کند.
روش استفاده:
- یک لایه نازک از عسل طبیعی را مستقیماً بر روی آفت بمالید.
- این کار را چندین بار در طول روز انجام دهید.
کمپرس بابونه؛ روشی مناسب برای درمان خانگی آفت دهان کودکان!
بابونه گیاهی است که خواص آرام‌بخش و ضدالتهابی دارد. استفاده از کمپرس بابونه بر روی زخم‌های دهانی می‌تواند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کند، به‌ویژه برای کودکان که ممکن است به‌طور مکرر دچار آفت دهان شوند.
روش استفاده:
- یک کیسه چای بابونه را در آب گرم فرو ببرید و اجازه دهید کمی خنک شود.
- کیسه را روی زخم‌های آفتی قرار دهید و بگذارید چند دقیقه بماند.
- این کار را چندین بار در روز تکرار کنید.
درمان فوری آفت دهان با جوش شیرین؛ به کاهش التهاب کمک می‌کند!
جوش شیرین یک ماده ضدعفونی‌کننده و قلیایی است که می‌تواند به کاهش اسیدیته دهان و التهاب زخم‌های آفتی کمک کند. همچنین جوش شیرین با ایجاد یک لایه محافظ بر روی آفت، به بهبود سریع‌تر آن کمک می‌کند.
روش استفاده:
- یک قاشق چای‌خوری جوش شیرین را با مقدار کمی آب مخلوط کنید تا به شکل خمیر درآید.
- خمیر را روی آفت بمالید و بگذارید چند دقیقه بماند، سپس دهان خود را با آب بشویید.
درمان خانگی آفت دهان
درمان آفت دهان با ماست؛ پروبیوتیک ماست باکتری‌ها را نابود می‌کند!
ماست حاوی پروبیوتیک‌های طبیعی است که به حفظ تعادل باکتری‌های مفید در دهان و کاهش التهاب زخم‌های دهانی کمک می‌کند. مصرف ماست می‌تواند روند بهبود زخم‌ها را تسریع کند و از بروز مجدد آفت جلوگیری کند.
روش استفاده:
- روزانه یک یا دو فنجان ماست بدون قند مصرف کنید تا به بهبود سریع‌تر زخم‌های دهانی کمک کند.
- ماست را در دهان بگردانید تا با زخم‌های آفت تماس پیدا کند.
درمان سریع آفت دهان با رب انار؛ رب انار را روی محل آفت قرار دهید!
رب انار به دلیل داشتن خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی، یکی از درمان‌های خانگی مؤثر برای آفت دهان است. این ماده با کاهش التهاب و تسکین درد، زخم‌های دهانی را بهبود می‌بخشد.
روش استفاده:
- مقدار کمی رب انار را روی محل آفت قرار دهید و اجازه دهید چند دقیقه بماند.
- این کار را دو تا سه بار در روز تکرار کنید تا زخم‌ها بهبود یابند.
دکتر نجمه یزدانی جهرمی متخصص بیماری‌های دهان، دندان، فک و صورت و سرطان دهان با فلوشیپ لیزر از دانشگاه جنوا ایتالیا، یکی از برجسته‌ترین دندانپزشکان در شیراز است. کلینیک دندانپزشکی ایشان ارائه‌دهنده انواع خدمات درمانی و زیبایی دندانپزشکی با استفاده از پیشرفته‌ترین تجهیزات و تکنولوژی‌های روز دنیا است.
خدمات ارائه شده توسط دکتر نجمه یزدانی:
- تشخیص و درمان بیماری‌های دهان، دندان، فک و صورت
- درمان آفت دهان و سایر مشکلات دهانی
- ایمپلنت دندان
- جراحی لثه و زیبایی
- درمان و پیشگیری از سرطان دهان
- خدمات لیزر درمانی
اطلاعات تماس و رزرو نوبت:
برای اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت در “کلینیک دندانپزشکی دکتر نجمه یزدانی در شیراز”، می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی زیر اقدام کنید:
- وبسایت: drnajmeyazdani.com
- تلفن: 09170604242
- آدرس:اردیبهشت، بین فلسطین و هفت تیر، رویروی کوچه ۳، ساختمان بهار . طبقه سوم
تیم کلینیک دندانپزشکی دکتر نجمه یزدانی آماده است تا به تمامی سوالات و نیازهای شما پاسخ دهد و بهترین خدمات را به شما ارائه کند. شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت کلینیک، اطلاعات بیشتری درباره خدمات ارائه شده و تیم تخصصی کلینیک بدست آورید و نوبت خود را به صورت آنلاین رزرو کنید.